برترین کلیساهای دنیا

1.کلیسای جامع سنت واسیل (واسیلی مقدس)(روسی: Собор Василия Блаженного)

یک کلیسای جامع در میدان سرخ، مسکو روسیه است که به دستور ایوان مخوف ساخته شد. این کلیسا در مرکز مسکو قرار داشت و بلندترین بنای مسکو تا سال ۱۶۰۰ به شمار می‌رفت.

سازه اصلی «کلیسای تثلیث» و بعدها «کلیسای جامع تثلیث» است که هشت کلیسای دیگر دور آن هستند و کلیسای دهم نیز در سال ۱۵۸۸ ساخته شد.

به عنوان قربانی سکولاریزم دولت شوروی این بنا در سال ۱۹۲۹ به طور کامل تبدیل به موزه شد. از سال ۱۹۹۰ این بنا به همراه کرملین و میدان سرخ به عنوان یکی از میراث‌های جهانی یونسکو شناخته شد.

گفته می‌شود که ایوان مخوف، چنان تحت تاثیر معماری کلیسای جامع سنت باسیل قرار گرفته‌بود که دستور داد تا چشم‌های معمار آن، پوستنیک یاکلووف را کور کنند تا دیگر نتواند بنایی به آن زیبایی طراحی کند، تا روزی رقیب این سازه نگردد. ابعاد این بنای زیبا 50 در 40 متر است.

کلیسای جامع سنت باسیل یکی از برجسته ترین و قابل توجه ترین بناهای تاریخی روسیه کهن است. از قرن شانزدهم تا به امروز زیبایی این کلیسا تحسین کلیه جهانگردان را برانگیخته و امروزه به عنوان نمادی از فرهنگ و تاریخ روسیه به شمار می رود. این بنا در میدان سرخ – مهمترین میدان مسکو – واقع شده و سمبلی است نمایانگر موقعیت جغرافیایی بی نظیر روسیه مابین اروپا و آسیا. این کلیسا مابین سالهای 1555 تا 1561 ساخته شده و نام آن برگرفته از یکی از قدیسان ارتدکس و بسیار محبوب روسیه است. این کلیسا در حقیقت به دستور ایوان مخوف به عنوان بنایی به منظور بزرگداشت و یادبود تصرف شهر قازان ساخته شد. سنت باسیل دارای نه برج است و طراحی آن در اصل مشابه کلیساهای آن دوران روسیه – کلیساهایی که شکل ظاهری شان به خیمه شباهت داشت– می باشد. هر برج که خود یک کلیسای کوچک است، دارای ترکیب و الگوی رنگی منحصر بفردی است که بی شک در زیبایی کل مجموعه تاثیر بسزایی بر جای گذاشته است. گنبدهای این کلیسا اصطلاحا به “گنبدهای پیازی شکل یا onion domes ” معروفند. اصطلاح پیازی شکل به نوعی گنبد اطلاق می شود که عمدتا در معماری کلیساهای روسی از آنها استفاده شده است. از ویژگی های این نوع گنبد یکی قطر آن است که از قطر یک طبل بزرگتر بوده و دیگری، بیشتر بودن ارتفاع هر گنبد نسبت به عرض آن. شکل ظاهری این نوع گنبدها کاملا شبیه پیاز است به طوری که از پایین به بالا به آرامی باریک شده و به یک نقطه نوک تیز می رسند. طراحی داخلی این کلیسا مجموعه ای از برج های مجزاست که هر یک با تصاویر و شمایل های زیبا، دیوارهای منقوش به سبک قرون وسطا و آثار هنری متنوع پوشیده شده اند. در مقایسه با کلیساهای غربی که معمولا متشکل از سالن های وسیع بوده و همگی به یک شکل واحد هستند، کلیسای سنت باسیل به گونه ای متفاوت، فضایی کاملا صمیمی را داراست.

2.کلیسای جامع نوتردام پاریس (به فرانسوی: Cathédrale Notre Dame de Paris)

کلیسای جامع نتردام (نوتردام) یکی از عالی‌ترین نمونه‌های معماری گوتیک فرانسه بوده و در کنار برج ایفل، یکی از مشهورترین آثار تاریخی و نقاط برجسته شهر پاریس نیز محسوب می‌شود.

این کلیسا که در «ایل دو لا سیته» (Île de la Cité) -جزیره‌ای واقع در رودخانه سن- قرار دارد، به دستور موریس دو سولی (Maurice de Sully) و کمی بعد از انتصابش به مقام اسقف پاریس در سال ۱۱۶۰ ساخته شد. هر چند قسمت اعظم بنا قبل از مرگ وی در سال ۱۱۹۶ تکمیل گشت، اما کل روند ساخت آن دو قرن به طول انجامید. کلیسای جامع نتردام به خاطر طبیعت‌گرایی مجسمه‌های گوتیکی و همچنین آثار عالی ویترای (شیشه‌های رنگی)، نمایانگر رشد و توسعه‌ای می‌باشد که طی دوران قبلی معماری رومانسک و مجسمه‌سازی رومانسک شکل گرفت. در حین مرحله رادیکال انقلاب فرانسه (دهه ۱۷۹۰) خسارت‌های قابل‌ توجهی به کلیسا وارد شد که بعدها در اواسط دهه ۱۸۴۰ تحت نوسازی وسیعی با نظارت متخصص بازسازی، اوژن ویوله لودوک (Eugene Viollet-le-Duc) قرار گرفت. در سال ۱۹۹۱ این بنا به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد.

نوتردام به معنای بانوی فرانسوی ما، به حضرت مریم اشاره دارد. این کلیسای 850 ساله تخریب و بازسازی‌های بسیاری را در طول تاریخ متحمل شده است. با این وجود بسیاری از بخش‌های نمای اصلی آن و فضاهای داخلی همچنان طراحی اولیه خود را حفظ نموده‌اند. در قرن شانزده میلادی هوگونات‌ها و شاه فرانسه کلیسا را تخریب نمودند و تغییرات بسیاری را در طراحی آن سبب شدند. بسیاری از بخش‌های فضاهای بیرونی کلیسا به جهت آنکه کفرآمیز خوانده می‌شدند از بین رفتند و قبرها و شیشه‌های رنگی آن به بهانه مدرن کردن سازه تخریب گردیدند. در طول انقلاب فرانسه کلیسا به انباری جهت ذخیره غذا بدل گردید و سر بسیاری از مجسمه‌ها جدا گردید. در حد فاصل سال‌های 1845 و 1870 نخستین تلاش جهت بازسازی کلیسا صورت پذیرفت و بسیاری از خرابی‌های به بار آمده تعمیر گردیدند و بخش‌های جدیدی به مجموعه آن اضافه شدند.

3.کلیسای پیتر مقدس یا کلیسای پطرس حواری یا کلیسای سن پیر (به ایتالیایی: Basilica di San Pietro in Vaticano)

واقع در شهر واتیکان در رم از بزرگ‌ترین کلیساهای جهان است که مربوط به دوره رنسانس پسین می‌شود. این کلیسا که به طور کلی توسط دوناتو برامانت، میکل آنژ، کارلو مادرنو و برنینی طراحی شده معروف‌ترین اثر معماری رنسانس می‌باشد.

زیربنای این کلیسا نزدیک به ۲۰۰ هزار متر مربع است و حجاری‌ها و مجسمه‌های سقف آن اثر میکل آنژ می‌باشد.

نکته جالب اینکه نقشه هوایی ساختمان‌های کلیسای سن پیرو به شکل یک کلید طراحی شده که نماد کلید بهشت محسوب می‌شود و مجسمه‌های حواریون مسیح نیز به شکل نیم‌دایره‌ای در اطراف در ورودی این کلیسا نصب شده‌است.

بر اساس عقیده رایج در کاتولیک این کلیسا محل دفن پیتر مقدس، یکی از حواریون حضرت مسیح و اولین پاپ است. شواهد تاریخی و عقیده رایج حاکی از این هستند که مقبره پیتر مقدس مستقیماً زیر محراب باسیلیکا قرار دارد. به همین دلیل، تعداد زیادی از پاپ‌ها، از صدر مسیحیت تا کنون، مانند پاپ ژان پل دوم که چند سال پیش فوت کرد، در زیرزمین این کلیسا دفن شده‌اند. از زمان کنستانتین بزرگ، امپراتور روم، کلیسایی در این مکان قرار داشته‌است. ساخت باسیلیکای حاضر، که جایگزین باسیلیکای قدیمی قرن چهارم میلادی شده‌است، از تاریخ ۱۸ آوریل ۱۵۰۶ آغاز شد و در ۱۸ نوامبر ۱۶۲۶ به پایان رسید.

هر ساله بین ۱۵٬۰۰۰ تا بیش از ۸۰٬۰۰۰ نفر برای شرکت در مراسم‌های مختلف، در میدان سن پیترز یا داخل باسیلیکا جمع می‌شوند.

از نظر معماری، این کلیسا بزرگترین بنای دوران خود محسوب می‌شود. باسیلیکای سن پیترز یکی از چهار باسیلیکای رم است که عنوان باسیلیکای اعظم را دارا می‌باشند. برخلاف تصور رایج، این کلیسا یک کلیسای جامع نیست؛ چرا که محل اقامت پاپ نیست. محل اقامت پاپ (به عنوان اسقف رم) در باسیلیکای سنت جان لاتران قرار دارد.

4.کلیسای جامع میلان یا کلیسای دومو (ایتالیایی: Duomo di Milano )

یک کلیسای جامع در شهر میلان، ایتالیا است که به مریم تقدیم شده‌است. این کلیسا، اسقف‌نشین شهر میلان است و هم‌اکنون آنجلو اسکولا اسقف آن است. ساخت این کلیسای گوتیک حدود ۶ سده به طول انجامید تا تکمیل شود. این کلیسا پس از کلیسای سن پیترو دومین کلیسای بزرگ ایتالیا است و سومین کلیسای بزرگ در جهان محسوب می‌شود.

شهرت این کلیسا در جهان بواسطه اهمیت آن در ترویج مسیحیت ، ایفای نقشی عمده در استحکام اعتقادات و سنن کاتولیک‌ها، آلات قدیمی موسیقی بی‌نظیر و معماری گوتیک شگفت انگیز آن می‌باشد.

ساخت این بنا که به زبان ایتالیایی دومو دی میلانوخوانده می‌شود از اواخر قرن 14 میلادی تا قرن 19 بطول انجامیده ( به نوعی از انجاییکه همچنان بر روی آن کار می‌شود، هنوز پایان نیافته است.)

کلیسای جامع بعد از کلیسای سنت پیترز باسیلیکا در رم ، بزرگترین کلیسا در ایتالیاست و بعد از کلیسای جامع سویل در اسپانیا ، بزرگترین کلیسا با معماری گوتیک در جهان است.

ارتفاع سالن مرکزی این کلیسا تنها از ارتفاع باقیمانده‌های سالن همسرایی کلیسای بئاویس در فرانسه کمتر است.

5.کلیسای جامع سنت جان(به انگلیسی: Cathedral of St. John the Divine)

یک کلیسای جامع در نیویورک است که در شماره ۱۰۴۷ خیابان آمستردام, نیویورک سیتی, نیویورک (ایالت) قرار دارد. این کلیسا با کلیسای جامع لیورپول به عنوان بزرگترین کلیسای جامع و بزرگترین کلیسای وابسته به کلیسای انگلیس اختلاف دارد. همچنین به عنوان چهارمین کلیسای بزرگ مسیحیت در دنیا. مساحت درونی آن ۱۲۱٬۰۰۰ فوت‌مربع (۱۱٬۲۰۰ مترمربع)، که طولی به اندازه ۱۸۳٫۲ متر (۶۰۱ فوت) و ارتفاعی ۷۰٫۷ متر (۲۳۲ فوت) شامل می‌شود.

کلیسا در ۱۸۸۸ طراحی شد و در سال ۱۸۹۲، شروع به ساخت شد، بعد از یک آتش‌سوزی بزرگ در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۱ کلیسا برای تعمیرات بسته شد و در نوامبر ۲۰۰۸ باز گردید.

6.باسیلیکای سن فرانچسکو د آسیزی (به ایتالیایی:Basilica of San Francesco d’Assisi)

باسیلیکای سن فرانچسکو د آسیزی یک کلیسا و بازیلیکا کاتولیک واقع در آسیزی، ایتالیا می‌باشد که این بنا به سبک معماری رومی‌وار، معماری گوتیک طراحی شده‌است.

از اشخاص معروفی که در این مکان دفن شده‌اند می‌توان به فرانسیس آسیزی اشاره کرد.

آسیسی شهری است با حال و هوای کاملا مسیحی. سن فرانچسکو و سانتا چیارا، دو تن از قدیسان مسیحی در این شهر به دنیا آمدند. در آسیسی، مکانهای زیارتی بسیار زیادی مشاهده میشود. کلیسای سن فرانسیس در سال ۱۲۵۳ میلادی تاسیس شد. کلیسای سانتا چیارا، مقبره این قدیس را در خود جای داده است.

آسیسی در منطقه اومبریا قرار گرفته است.اومبریا، به قلب سرسبز ایتالیا معروف است، بنابراین آسیسی، علاوه بر اماکن زیارتی و مذهبی، چشماندازهای دیدنی بسیاری را در خود جای داده است.

7.کلیسای جامع فلورانس (به انگلیسی: Basilica of Saint Mary of the Flower)

کلیسای اصلی شهر فلورانس ایتالیا می‌باشد. همان‌طور که به صورت متداول، اندومودی فیرنزه مورد خطاب می‌باشد، درسال ۱۲۹۶ میلادی براساس طراحی آرنولفو دی کامبیو به سبک معماری گوتیک شروع به ساخت کرد؛ و از لحاظ ساختمانی در سال ۱۴۳۶ با گنبدی به اتمام رسید که توسط فیلیپو برونلسکی مهندسی شده بود. خارج باسیلیکا با پنل‌های مرمرین پلیکروم در سایه روشن‌های متنوعی از سبز و صورتی مورد مواجهه بوده و بارنگ سفید دورکاری شده و دارای یک ظاهر گوتیک رودوال قرن نوزدهمی استادانه توسط امیلیو دی فابریس می‌باشد. مجتمع کلیسای جامع، که در پیزا دل دومو واقع شده، شامل تعمید گاه و برج کلیسای گیوتو می‌باشد. سه ساختمان جز مکان میراث جهانی یونسکو می‌باشد که مرکز تاریخی فلورانس را پوشانیده و جاذبه اصلی برای توریست‌هایی است که منطقه توسکانی را بازدید می‌نمایند. باسیلیکا (کلیساهایی که سالن طولانی دارند) یکی از بزرگترین کلیساهای ایتالیا محسوب می‌شود، و تا پیشرفت مواد ساختمانی جدید در دوره مدرن، گنبد آن بزرگترین مورد درجهان بوده است. هنوز هم بزرگترین گنبد آجری ساخته شده در جهان می‌باشد. کلیسای اصلی، کلیسای مادر مربوط به اقامت گاه پاپ اعظم کاتولیک رومی مربوط به فلورانس می‌باشد، که هم اکنون پاپ اعظم آن گیوسپه بتور است.

برج ناقوس کلیسای فلورانس در سال ۱۲۳۴ توسط جوتوی نقاش (جوتو دی بوندونه) طراحی شد (با مختصر تغییراتی پس از مرگش تکمیل شد)، به شیوه ایتالیایی، جدا از کلیسا قرار گرفته است. به بیان درست‌تر برج مزبور می‌توانست در هر جای فلورانس قرار گیرد بی آنکه پرت به نظر برسد؛ این برج از پایه مستقل است.

برجی که جوتو طراحی کرده، با تقسیم‌بندی ظریفی به چندین طبقه مکعب وار تقسیم شده است و مجموعه‌ای از بخش‌های کاملاً مجزا به شمار می‌رود. این برج را نه فقط می‌توان بی آنکه نتایج ناگواری به بار آورد از پیکر اصلی کلیسا جدا ساخت، بلکه به نظر می‌رسد هر یک از بخش‌های سازنده آن که با برجسته کاری‌های پیوسته و ناگسسته‌ای از یکدیگر جدا شده‌اند و می‌توانند به عنوان شیئی با جذابیت فوق العاده هنری به حیات مستمرّ و مستقل خویش ادامه دهند.

این گونه بلوک بندی، یادآور معماری رومانسک و در همان حال پیش درآمدی بر کمال مطلوب معماری رنسانس است، که می‌کوشید خود را در تناسبهای روشن و منطقی اجزای سازنده ساختمان بیان کند و هدفش آفریدن آثاری بود که مستقل باشند و بتوانند بدون وابستگی به آثار دیگر به حیات خویش ادامه دهند.

برج ناقوس جوتو در مقایسه با برج کلیساهای شمال اروپا، حالتی سرد و منطقی دارد که عقل آدمی را بیش از عواطفش به خود جلب می‌کند. شایان ذکر است که این معمار در ایجاد این گنبد تحت تأثیر معماری گنبد سلطانیه (دوره ایلخانی) قرار گرفته است.

8.کلیسای جامع سنت پل (به انگلیسی: St Paul’s Cathedral)

کلیسای جامع سنت پل (به انگلیسی: St Paul’s Cathedral) نام کلیسای بزرگ و مشهوری در لندن، پایتخت انگلستان است که به‌عنوان یکی از بناهای مشهور این شهر شناخته می‌شود. کار ساخت این کلیسا که در اواخر سده هفدهم توسط سر کریستوفر رن طراحی گردیده است در اوایل سده هجدهم در ۱۷۱۰ به پایان رسید تا جایگزینی برای دیگر کلیسایی باشد که در همین مکان قرار داشت و در پی آتش‌سوزی بزرگ لندن ویران گردید. کلیسای سنت پل در عین حال سومین کلیسای ساخته شده در همین مکان است.

کلیسای جامع سنت پل دارای گنبد بزرگی است که راهرویی معروف به «تالار زمزمه» به طول ۳۲ متر در گرداگرد درونی گنبد آن کشیده شده و مشهور است که اگر کسی نزدیک به دیوار این راهرو زمزمه نماید فرد دیگری که در نزدیکی دیوار و در سوی دیگر آن قرار دارد صدای او را می‌شنود.

گور بسیاری از افراد سرشناس از جمله لرد نلسون، دوک ولینگتون و خود کریستوفر رن نیز در این کلیسا قرار دارد.

9.کلیسای جامع سنت مارک (به ایتالیایی: Basilica Cattedrale Patriarcale di San Marco )

این بنا یکی از کلیساهای برجسته‌ی دوره‌ی بیزانس پسین در شهر ونیز در ایتالیا است. بنای اصلی کلیسای سن مارکو در سده‌ی یازدهم میلادی ساخته شده است، در سطوح پائین با افزوده های رومانسک و گوتیک تغییر شکل یافته است ولی نقشه یا منظره‌ی هوایی گنبدها که در امتداد صلیبی با بازوهای برابر (صلیب یونانی) شکل گرفته اند، منشا بیزانسی آن را آشکار می سازد. پوسته های داخلیِ گنبدها با شکل های برآمده، چوبی و کلاه‌خود مانندی پوشیده شده اند که سطح بیرونی شان با ورقه های مس طلاکاری شده است.

فضای داخلی کلیسا همانند پلانش، اساساً بیزانسی است هر چند مقیاس ژوستی نین و سکته های ناشی از بندهای گنبددار آن تا اندازه ای جزئی در اث عناصر رومانسک غربی دگرگون شده اند. یکی از ویژگی های بارز ساختمان روش تامین روشنایی و سلسله موزائیک های روایتی آن، تماماً بیزانسی است.

برج ناقوس کلیسای سنت مارک را می توان به نوعی نماد ونیز نیز به شمار آورد. معماری این ساختمان ساده اما زیباست و الهام بخش برخی از بهترین ساختمان ها در سراسر اروپا و آمریکا در قرن های بعد از ساخته شدنش شده است.

برج ناقوس کلیسای سنت مارک حدود 99 متر ارتفاع دارد. بالای این برج، مناره مخروطی شکل قرار دارد که به عنوان فانوس دریایی حمل و نقل شهر ونیز استفاده می شود. پیشینه این مناره به قرن 12 میلادی می رسد. این برج ابتدا برج دیده بان بوده است و اوایل قرن 16 میلادی مورد اصلاح و بازسازی قرار گرفت. به طور مثال، قسمت بالای برج ناقوس کلیسا به صورت مخروط نوک تیز ساخته و مس اندود شد و مجسمه فرشته جبرئیل بعدها به آن اضافه شد.

برج ناقوس از آجرهای سنگی ساده که بسیار منظم و زیبا در کنار هم چیده شده اند، ساخته شده است. مناره کلیسای سنت مارک، تنها برج ناقوسی ونیز با 5 زنگ مجزا است. برای بالا رفتن از این برج باید از آسانسور استفاده کرد که به اتاق زیر شیروانی می رسد. در این اتاق 5 ناقوس مختلف وجود دارد.

هر کدام از این زنگ ها برای اهداف و منظورهای مختلف استفاده می شوند. ناقوس اصلی و بزرگ برای اعلام شروع و پایان یک روز کاری و زنگ دوم، برای شروع یک ساعت جدید، زنگ سوم برای فراخوانی سناتورها ونیزی به کاخ پادشاه نواخته می شدند و زنگ چهارم نیز در در طول تاریخ هنگام اعدام یک زندانی مورد استفاده قرار می گرفت.

10.کلیسای جامع کلن (آلمانی: Kölner Dom، نام رسمی: Hohe Domkirche St. Peter und Maria)

ساخت این کلیسا در سال ۱۲۴۸ با معماری گوتیک آغاز گردید. ساخت این بنا تا سال ۱۸۸۰ ادامه داشته‌است. در طول این ۷۰۰ سال همه سازندگان به نقشه اصلی وفادار ماندند و این اثر گوتیک را برجای گذاشتند. وجود این کلیسا در عین حال نشان‌دهنده قدرت طولانی مدت مسحیت در اروپا است. در این ساختمان مقبره سه پادشاه مقدس یا سه مرد خردمندنیز قرار دارد. معماری آن به طور کلی نشان دهنده معماری قرون وسطی است، با ۱۵۷ متر بلندی، دومین کلیسای بلند در کشور آلمان و سومین در کل جهان محسوب می‌شود. این بنا در سال ۱۹۹۶ (میلادی) در رده میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است. این کلیسا در قرن ۱۳ مادر و بزرگترین کلیسای آلمان به شمار می‌آمد.

پس از بازگشت «روم شرقی» یعنی بیزانس به غرب و پیروزی و غلبه بر روم غربی، ایشان مذهب جدید خود یعنی مسیحیت را که در خاورمیانه اختیار کرده بودند، مذهب رایج قلمروی پادشاهی خود اعلام نمودند. در سال ۳۱۱ پادشاه کنستانتین در آلمان، که مستعمره مطلق روم بود، فرمانی مبنی بر رسمی شدن مذهب مسیحیت صادر نمود و فرمان داد تا تمامی عبادتگاه‌های ایرانی میترایی را، که تا چندی پیش تنها مذهب بخش عمده اروپا محسوب می‌شد، ویران کرده و بروی آنها عبادتگاه‌های مسیحی بنا کنند. چنین فرمانهایی هم زمان در سرتاسر قلمروی تحت فرمان روم صادر شد. در واقع می‌توان در زیرزمین یا در لابلای خاکهای زیر بنای اکثر کلیساهای تاریخی اروپا، از جمله کلیسای جامع کلن، باقی مانده عبادتگاه‌های میترایی را یافت. یکی از مهمترین علل معروفیت کلیسا جامع کلن در دنیای مسیحیت، گذشته از ابعاد بسیار وسیع آن (زیربنای تقریبی ۷۹۱۴ متر مربع)، تابوت طلایی می‌باشد که در آن اسکلت سه “پادشاه مقدس” یا “مغ‌های مقدس مشرق زمین” (مغ‌ها و موبدان اشکانی یا همان سه “پادشاهی” هستند که در ادبیات دینی مسیحیت از آنها به عنوان پیام آور میلاد مسیح یاد می‌شود) نگهداری می‌شود. اسکلت‌ها را اسقف اعظم “راینالد فون داسل” در سال ۱۱۶۴ مسیحی از شهر میلان ایتالیا به کلن آورد. در سال ۱۲۲۵ بخاطر تعداد روز افزون زواری که برای زیارت “مغ‌های مقدس” به این عبادتگاه میامدند تصمیم گرفته شد که کلیسای جدیدی ساخته شود. پایان کار کلیسای جدید تقریبا ششصد سال به درازا کشید و پس از چندین توقف اجباری بخاطر جنگهای متعدد و در گیری‌های محفلی داخل کلیسا و یا سیاسی در تاریخ پانزده اکتبر ۱۸۸۰ جشن گرفته شد.