با وجود اینکه پناهندگی یکی از روش‌های خطرناک و پرریسک مهاجرت است، اما سالانه شاهد افزایش تعداد افرادی هستیم که قصد دارند با عنوان پناهنده در کشورهای مختلف اروپایی ساکن شوند. برای جلوگیری از سوءاستفاده‌ها و عدم ورود پناهنده‌هایی که شرایط لازم پناهندگی را ندارند، قانون دوبلین وضع شدهاست. هدف از تدوین این قانون این است که تنها پناهنده واقعی بتواند از سد قوانین سرسخت اقامت گرفتن در اروپا عبور کند. در این مقاله با این قانون و شرایط ضمن آن بیشتر آشنا خواهید شد.
فهرست محتوا
معرفی قانون دوبلین
در سال‌های گذشته، درخواست‌های مبنی بر پناهندگی به کشور های اروپایی بسیار بیشتر شدهاست. به همین دلیل، این کشورها در شهر دوبلین، پایتخت ایرلند، دور هم جمع شده‌اند تا برای رسیدگی به این موضوع چاره‌ای پیدا کنند. در نتیجه، قانونی به نام قانون دوبلین شکل گرفت. با در نظر گرفتن این موضوع که، هر پناهنده‌ای با وارد شدن به یک کشور علاوه بر هزینه‌هایی که برای آن کشور دارد، ممکن است آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی متعددی را نیز همراه خود داشته باشد، کشورهای اروپایی با تدوین این قانون تا جایی که امکان دارد از ورود پناهندگان غیر مفید جلوگیری می‌کنند. کشورهای عضو معاهده دوبلین موظفند که از متقاضیان پناهندگی انگشت نگاری کرده و اطلاعات شخصی و هویتی آن‌ها را در مرکز اسناد اروپا به نام EURODAC ثبت کنند. نتیجه این‌کار این است که پناهجویان اصلی و واقعی از سایر افراد سوء‌استفاده‌گر تفکیک شده و شناسایی شوند.
بر اساس قانون دوبلین، با ورود هر پناهجو به یکی از کشورهای اروپایی عضو این معاهده، تصمیم‌گیری برای اینکه کدام کشور به درخواست متقاضی رسیدگی کند، برعهده فرد نیست. در بیشتر موارد به این شکل است که درخواست پناهندگی فرد در همان کشوری که ابتدا به آن وارد شده، بررسی خواهد شد، اما اگر در درخواست پناهندگی شما مربوط به کشور دیگری باشد، یا چنانچه اداره حفاظت بین‌المللی (International Protection Office – IPO) تصمیم بگیرد که کشور دیگری باید به درخواست پناهندگیتان رسیدگی کند، باید به کشور مدنظر منتقل شوید. به طور خلاصه بر اساس قانون دوبلین، شما نمی‌توانید کشور هدف خود را انتخاب کنید و این تصمیم بر عهده قوانین دوبلین است.
درخواست پناهندگی بر اساس قانون دوبلین چطور بررسی می‌شود؟
پروسه بررسی درخواست شما به عنوان متقاضی پناهندگی بر اساس قانون دوبلین به این صورت بررسی می‌شود که:
به طور پیش فرض شما زمانی که برای اولین بار وارد کشور اروپایی می‌شوید، همان کشور باید پرونده و درخواست پناهندگی شما را بررسی کند. اگر به هر دلیلی قانون دوبلین کشور دیگری را مسئول رسیدگی به درخواست شما انتخاب کرد، این کشور باید ظرف مدت دوماه پاسخ درخواست را بدهد. در صورت عدم دریافت پاسخ از کشور دوم، این نتیجه به دست می‌آید که این کشور درحال بررسی درخواستتان است.
اگر شما در یکی از کشورهای عضو این قانون، ساکن باشید ولی درخواستتان مربوط به کشور دیگری باشد، بعد از ثبت اطلاعات و اثر انگشتتان در دفتر حفاظت بین‌الملل، این سازمان از کشور هدف درخواست می‌کند که به پرونده شما رسیدگی کند. کشور هدف موظف است ظرف مدت دو هفته بعد از درج داده‌ها در سامانه Eurodac و یک ماه بعد از اینکه درخواستتان را مشاهده کرد، پاسخ دهد. در صورت عدم پاسخ از طرف این کشور، شما می‌توانید امیدوار باشید، کشور هدفتان پرونده شما را پذیرفته و در حال بررسی آن است.
شرایط قانون دوبلین برای بررسی درخواست پناهندگان
بررسی پرونده متقاضیان پناهندگی بر اساس قوانین و شرایط خاصی امکان پذیر است که عبارتند از:
- چنانچه متقاضی ویزای بیش از یک کشور را دارا باشد، با توجه به انقضا و تاریخ ویزاهای صادره، می‌تواند برای پناهندگی در اروپا درخواست دهد.
- اگر متقاضی ویزا داشته باشد، کشوری وظیفه بررسی درخواست را برعهده می‌گیرد که اولا عضو دوبلین باشد و دوما ویزا مربوط به آن کشور باشد. پناهنده ظرف 6 ماه بعد از انقضای ویزا می‌تواند از آن کشور درخواست پناهندگی کند.
- اگر متقاضی خردسالی باشد که پدر یا مادر و به طور کلی سرپرست نداشته باشد و یکی از اعضای نزدیک خانواده‌اش به صورت قانونی در یکی از کشورهای عضو دوبلین ساکن باشند، همان کشور وظیفه بررسی به درخواست را دارد. در غیر این صورت، طبق قانون دوبلین، کشور یونان مسئول بررسی درخواست اوست.
- در شرایطی که متقاضی فردی بالغ باشد و یکی از اعضای خانواده اش که شامل همسر و فرزندان زیر ۱۸ سال و مجرد او هستند، پناهندگی یکی از کشورهای عضو دوبلین را داشته باشند، آن کشور مسئول بررسی پرونده این فرد است.
- اگر متقاضی دارای کارت اقامت از یک کشور باشد، چناچه آن کشور عضو معاهده دوبلین باشد، مسئولیت رسیدگی به درخواست شخص را برعهده دارد.
- اگر متقاضی به روش غیر قانونی به یکی از کشورهای دوبلین رفته باشد، همان کشور موظف است درخواست او را بررسی کند. حداکثر زمان لازم برای رسیدگی به این نوع درخواست‌ها، ۱۲ روز بعد از ورود شخص به کشور است.
- چنانچخه متقاضی قبل از ارائه درخواستش به مدت پنج ماه مستمر در یکی از کشورهای عضو دوبلین زندگی کرده باشد، همان کشور باید به درخواست پناهندگی او رسیدگی کند.
- اگر فرد متقاضی، بعد از ورود به یک کشور و در فرودگاه ترانزیت درخواست پناهندگی کند، درصورتی که آن کشور عضو قانون دوبلین باشد باید به درخواست او بررسی کند و در غیر این صورت کشور یونان مسئول بررسی پرونده پناهندگی آن شخص است.
در صورت مشاهده یکی از موارد زیر ، طبق قانون دوبلین باید به کشور مبدا بازگردانده شوید:
- اگر پیش از وارد شدن به کشوری که اکنون در آن هستید، برای یک کشور دیگر درخواست پناهندگی داده‌باشید.
- بر اساس داده‌هایی مانند اثر انگشت، شما از یک کشور دیگری وارد شده‌اید.
- شواهد نشان دهد که حداقل ۵ ماه در یکی از کشورهای عضو معاهده دوبلین ساکن بوده‌اید.
- دلیل قانع کننده‌اس برای تقاضای رفتن به یکی دیگر از کشورهای دوبلین نداشته باشید.
حقوق پناهجویان در قانون دوبلین چطور تعیین می‌شود؟
چنانچه شما بر اساس قانون دوبلین بتوانید وارد یک کشور شده و مجوز پناهندگی در آن را دریافت کنید، از حقوق خاصی بهرهمند خواهید شد. این حقوق درهمه کشورهای عضو دوبلین یکسان نیست. برای درک بهتر این موضوع چند مورد از حقوق پناهندگان در دو کشور ایتالیا و فرانسه را در ادامه ذکر کرده‌ایم:
حقوق پناهندگان در قانون دوبلین در فرانسه
۱-شما این امکان را دارید که از حمایت‌های مالی پناهندگان که توسط اداره مهاجرت فرانسه (OFII) انجام می‌شود، استفاده کنید.
۲-شما از حمایت مسکن نیز برخوردارید و می‌توانید در مرکزهایی که برای پناهندگان در نظر گرفته شده است، ساکن شوید.
۳-شما می‌توانید از مراقبت‌های بهداشتی که شامل شهروندان فرانسوی می‌شود، بهرهمند شوید.
حقوق پناهندگان در قانون دوبلین در ایتالیا
۱-شما می‌توانید به تمامی اطلاعات در پرونده‌تان به زبان خودتان دسترسی پیدا کنید.
۲-شما این امکان را دارید که اطلاعاتتان را از طریق مصاحبه شخصی ارائه دهید. (در ایتالیا این کار را به کمک فرم C3 انجام می‌شود.)
۳-اگر به واسطه قوانین دوبلین توانستید در ایتالیا ساکن شوید، این حق را دارید که بعد از ۶۰ روز از تحویل فرم مصاحبه C3، در ایتالیا کار کرده، در یک مرکز پذیرش اقامت داشته و از خدماتی عمومی همچون مراقبت‌های بهداشتی، حمایت قانونی و استفاده از کلاس‌های زبان دولتی بهرهمند شوید.
۴-اگر به شما دستور داده شود که به یک کشور دیگری که عضو معاهده دوبلین است، مهاجرت کنید، شما می‌توانید با این تصمیم مخالفت کرده و به کمک یک وکیل درخواست تجدیدنظر کنید.
با اینکه قانون دوبلین توانسته از ورود افراد زیادی به کشورهای اروپایی جلوگیری کند، اما از طرفی برای پناهندگان حقوق و حمایت‌های مالی و قانونی خاصی را در نظر گرفته است. این قانون پس از دوبار اصلاح به شکلی که در این مقاله درباره آن صحبت شد درآمده تا کمی از سختگیری‌های آن کاسته شود.
منابع: unhcr | home-affairs.ec.europa.eu